Al meer dan een jaar veroorzaak COVID 19 een aardverschuiving in ons leven. 

Tijdens mijn het begin van mijn vakantie in Kroatië merkte ik pas dat ik me moe voelde hoewel ik de hele dag (nog) niet veel had gedaan. Om me heen zie en hoor ik hetzelfde geluiden van vrienden om me heen.

Ik denk dat dit gevoel van vermoeidheid het resultaat is van al meer dan een jaar COVID 19 in ons leven. Het alert zijn in het dagelijks leven, het “aan” moeten staan, thuis moeten blijven met het hele gezin of juist alleen, (eventueel) thuiswerken en wennen aan het leven in een ander tempo en in een kleinere sociale kring. 

Vermoeidheid kan de kwaliteit van je leven beïnvloeden. Sommige mensen zijn zo uitgeput dat ze hun dag moeilijk doorkomen. Anderen slagen erin dingen voor elkaar te krijgen, maar worstelen met motivatie - het lijkt allemaal zo zwaar. Veel mensen zijn alleen op bepaalde tijden moe - laat op de dag, na het eten of halverwege de middag. 

In de westerse geneeskunde kan vermoeidheid o.a. worden verklaard door bloedarmoede, problemen met de schildklier, schommelingen in je bloedsuikerspiegel of het Epstein-Barr virus (bv ziekte van Pfeiffer). Maar nadat deze diagnoses zijn uitgesloten bij de huisarts, kan het voor een huisarts moeilijk zijn om uit te zoeken waarom je zo moe bent.

In de Traditioneel Chinese Geneeskunde zijn er veel patronen die verband houden met een bepaald element van vermoeidheid. De aard van de vermoeidheid is vaak een aanwijzing voor de oorzaak. Vermoeidheid wordt veroorzaakt door of een uitputting van een lichaamsstof (Energie, Bloed, Yin-Yang) of door een soort blokkering of stagnatie. 

Hieronder enkele veelvoorkomende patronen in de Chinese geneeskunde die een oorzaak van vermoeidheid kunnen zijn: 

Energie (Qì) tekort

Energie, Qi genaamd, voorziet je lichaam van energie en komt van het voedsel dat je eet en de lucht die je inademt. Dit soort vermoeidheid kan optreden als je niet goed eet, een zwakke spijsvertering hebt of roofbouw pleegt op je lichaam. Als de spijsvertering slecht is, kun je direct na de maaltijd moe voelen, omdat het lichaam al de energie nodig heeft om te verteren wat je hebt gegeten. Je kunt je ook uitgeput of kortademig voelen na elke vorm van inspanning, maar na rust voel je je beter.

Xue (kan vertaald worden als bloed) tekort

Dit patroon lijkt een beetje op bloedarmoede en kan worden veroorzaakt door (letterlijk) bloedverlies, chronische ziekte of een slecht voedingspatroon. Het is een veel voorkomend probleem bij mensen die onlangs een operatie hebben ondergaan en bij vrouwen met een heftige menstruatie of die pas bevallen zijn.

Er is dan sprake van bleek gelaat, wazig zien of vlekjes voor de ogen maar ook van duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd hebben, droge huid /haren, proreuze nagels. 

Yang Tekort

In je lichaam is Yang als een waakvlam, die alles opwarmt en dingen in beweging houdt.

Mensen met Yang tekort voelen een diepe / verlammende vermoeidheid. Zo erg dat men liever niet uit bed komen.

Omdat hun waakvlam laag is, hebben mensen met een Yang-deficiëntie het ook koud. Ze hebben moeite om op te warmen. Soms kan het zo heftig zijn dat de fertiliteit hierdoor ook verminderd is. 

Yin Tekort

Dit is een patroon dat vaak voorkomt in de praktijk, vooral bij vrouwen mid veertig (de befaamde menopauze). In tegenstelling tot de Yang waakvlam, werkt Yin als een voedende koelvloeistof, die je lichaam vochtig houdt en de warmte van Yang onder controle houdt. Bij yin-deficientie kunnen patiënten vermoeid zijn maar tegelijkertijd ook zenuwachtig of opgejaagd. Ander ebekende symptomen zijn nachtelijk zweten, vaak wakker worden of rusteloze slaap maar ook gevoelige pezen en daardoor vaak klachten als hielspoor, tennisarm atc. De symptomen worden verergerd bij overwerk en stress. 

Lever-Qi Stagnatie

In de Chinese geneeskunde wordt de Lever verantwoordelijk gehouden voor de vlotte doorstroming van alles in je lichaam. Als er echter een verstopping ( = stagnatie) van de leverQi is de spijsvertering meestal ook aangetast. Het dam lastig om je voedsel om te zetten in Qi. De vermoeidheid die je voelt niet constant, je kunt je 's ochtends moe voelen en je voelt je eigenlijk een beetje beter met beweging of naarmate de dag vordert. Symptomen worden meestal verergerd door stress of emotionele verstoringen en kunnen bijv. PMS veroorzaken. Veel mensen met leverstagnatie omschrijven zichzelf als prikkelbaar of depressief. Dit patroon is toegenomen tijdens de Covid-pandemie.

Oedeem / Phlegm

Dit treedt op wanneer het lichaam vloeistoffen of vocht niet goed verwerkt. Het is een beetje zoals een knollenveld waar het water niet wegloopt na een zware regenbui, het water blijft staan en het veld modderig wordt. Wanneer vocht een tijdje in je lichaam blijft hangen, stolt het en wordt het slijm (phlegm). Mensen met slijm en vocht voelen zich zwaar of verzwaard. Ze hebben ook de neiging om een slechte spijsvertering (mt-Qi)te hebben of overgewicht. Ze kunnen ook zichtbaar slijm hebben, zoals holte problemen of slijm na het hoesten.

Pijn

Pijn lijden is topsport! In feite werkt pijn als een dam in het lichaam, waarbij de pijn de algehele bloedsomloop, beweging en de stroom van energie blokkeert.

Oplossing 

Hoewel er een aantal onderliggende oorzaken van vermoeidheid zijn, is het goede nieuws dat je niet moe door het leven hoeft te (blijven) gaan. Vermoeidheid geassocieerd met een van de bovenstaande patronen kan effectief worden behandeld door de Chinese Geneeswijze. Behandelingen voor vermoeidheid kunnen acupunctuur, moxa, cupping en/of voedingsadviezen bevatten om je levenkracht terug te krijgen.